Wpływ pory dnia na funkcjonowanie kierowców - MPU PO POLSKU

Wpływ pory dnia na funkcjonowanie kierowców: ujęcie psychologii transportu - MPU PO POLSKU

Bezpieczeństwo na drodze to nie tylko kwestia warunków pogodowych, stanu technicznego pojazdu czy infrastruktury drogowej. Coraz więcej badań wskazuje na znaczący wpływ czynnika ludzkiego, a w tym – pory dnia na jakość prowadzenia pojazdu, szybkość reakcji, poziom koncentracji oraz podatność na błędy. Z perspektywy psychologii transportu, analiza funkcjonowania kierowcy w różnych porach doby jest kluczowa dla projektowania systemów bezpieczeństwa, planowania tras czy też polityki zarządzania ruchem drogowym.

Rytm okołodobowy, a zdolność prowadzenia pojazdu

Człowiek funkcjonuje zgodnie z wewnętrznym zegarem biologicznym (rytmem cyrkadianowym), który reguluje m.in. poziom czuwania, koncentracji i zdolności poznawczych. W ciągu doby obserwuje się fluktuacje wydajności psychofizycznej, które przekładają się na jakość prowadzenia pojazdu:

• 5:00–7:00

Charakterystyka: Spadek koncentracji, zwiększone ryzyko mikrodrzemek, obniżony refleks.

• 8:00–11:00

Charakterystyka: Wzrost czujności, dobra koncentracja, wysoka gotowość do działania.

• 12:00–14:00

Charakterystyka: Popołudniowy spadek energii (zjawisko „post-lunch dip”), ryzyko dekoncentracji.

• 15:00–18:00

Charakterystyka: Ponowny wzrost aktywności, optymalne warunki poznawcze.

• 19:00–22:00

Charakterystyka: Stopniowe obniżanie poziomu czuwania, większe ryzyko błędów w monotonnych warunkach jazdy,

• 23:00–4:00

Charakterystyka: Krytyczne godziny – największe ryzyko wypadków spowodowanych sennością. Ograniczona percepcja, dłuższy czas reakcji.

Senność i zmęczenie – kluczowe zagrożenia nocnej jazdy

Badania wskazują, że senność kierowcy jest porównywalna w skutkach z jazdą pod wpływem alkoholu. Według Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Transportu, jazda między 2:00 a 6:00 rano wiąże się z kilkukrotnie większym ryzykiem wypadku niż jazda w ciągu dnia. W tym czasie aktywowane są fizjologiczne mechanizmy snu, nawet jeśli kierowca nie odczuwa subiektywnego zmęczenia.

Wpływ światła dziennego i sztucznego oświetlenia

Pora dnia warunkuje również dostępność światła naturalnego, co wpływa na percepcję przestrzenną, widoczność przeszkód i prędkość przetwarzania informacji wzrokowej. W warunkach nocnych obserwuje się:

• spadek ostrości widzenia peryferyjnego,

• większe opóźnienie w dostrzeganiu pieszych i rowerzystów,

• błędy w ocenie odległości i prędkości innych pojazdów.

Wczesny wieczór, tuż po zmroku (tzw. „pora niebieska”), jest szczególnie niebezpieczny ze względu na adaptację wzroku do zmieniających się warunków świetlnych.

Indywidualne różnice: poranny skowronek vs. nocna sowa

Nie każdy kierowca funkcjonuje identycznie w tych samych godzinach. Typ chronotypu ma istotne znaczenie:

Skowronki – wykazują wyższe zdolności poznawcze i psychomotoryczne rano; wieczorem szybciej odczuwają zmęczenie.

Sowy – lepiej radzą sobie w późnych godzinach popołudniowych i wieczornych, ale mogą mieć trudności z koncentracją rano.

Dlatego w psychologii transportu postulowane jest indywidualne dopasowanie godzin pracy kierowców zawodowych oraz uwzględnianie chronotypu w planowaniu tras.

Wpływ pory dnia na emocje i agresję drogową

Ciekawym aspektem jest również związek między porą dnia a tendencją do zachowań agresywnych za kierownicą. W godzinach szczytu (rano i po południu), gdy natężenie ruchu jest wysokie, częściej obserwuje się:

• agresję werbalną (klaksony, przekleństwa),

• niebezpieczne manewry (wyprzedzanie, jazda „na zderzaku”),

• impulsywność decyzji.

Pod wieczór natomiast, szczególnie po stresującym dniu pracy, nasila się frustracyjna agresja kompensacyjna, np. ryzykowne przyspieszanie, „ściganie się” z innymi pojazdami.

Podsumowanie

Pora dnia ma istotny wpływ na jakość prowadzenia pojazdu, zarówno na poziomie fizjologicznym, jak i emocjonalnym. Psychologia transportu podkreśla znaczenie rytmu okołodobowego, zmienności funkcjonowania poznawczego oraz adaptacji wzrokowej jako czynników warunkujących bezpieczeństwo na drodze. Edukacja kierowców w tym zakresie to kluczowy krok w zapobieganiu wypadkom oraz wspieraniu świadomego i odpowiedzialnego prowadzenia pojazdu.

Na koniec rada od psychologii transportu:

jeździj jak człowiek, nie jak zombie. Twój zegar biologiczny wie, kiedy odpoczywać – staraj się go respektować w miarę możliwości.

Zapisz się na pierwszą konsultację!

Przygotowanie do badania MPU w Niemczech — oferta MPU PO POLSKU, z pomocą polskiego psychologa.

Jeśli czeka Cię MPU i obawiasz się, że może Ci się nie udać za pierwszym razem, nie zostawiaj tego przypadku. U nas znajdziesz wsparcie psychologa MPU mówiącego po polsku — pomożemy Ci odzyskać prawo jazdy (uprawnienia do prowadzenia pojazdów) w Niemczech szybciej, skuteczniej i bez niepotrzebnych stresów.

• Specjalista MPU w Niemczech — tłumaczymy wszystko po polsku, bez ryzyka niezrozumienia.

• Bez niespodzianek — wspólnie zadbamy o Twoje przygotowanie.

• Skuteczność i oszczędność czasu — precyzyjne przygotowanie to szansa na zaliczenie MPU już przy pierwszym podejściu.

My wspieramy Cię na każdym kroku! MPU po polsku!